Gandalf Szary
Gandalf (Elf Różdżki), zwany także Mithrandirem, czyli Szarym Pielgrzymem, był jednym z Majarów (pomniejszych Ainurów, którzy pomagali Valarom w kształtowaniu oblicza Ardy) o imieniu Olórin. Uchodził za najmądrzejszego wśród innych Majarów mieszkających w Valinorze, przebywał często w domu Lorien (nazwa ogrodu i siedziba Valara (Irma), nazywanego też często Lorienem), wiele wędrował i nierzadko odwiedzał dom Nienny (jednej z Valier, pani współczucia, smutku i żałoby) - od niej to nauczył się on cierpliwości, spokoju oraz umiłowania dla wszystkich istot zamieszkujących Ardę. Olórin kochał elfy, nawiedzał ich w postaci widzialnej lub w postaci jednego z nich i czynił to w taki sposób, że Pierworodni nie wiedzieli skąd pochodzą ich piękne wizje oraz pomysły, które Olórin wlewał im w serca. Z czasem Olórin został przyjacielem wszystkich Dzieci Iluvatara, a ci, którzy słuchali jego rad, dźwigali się z rozpaczy i odpychali od siebie wizje ciemności.

Przybył do Śródziemia w Trzeciej Erze około roku 1100 z woli, jak powiadają, samego Eru, jako czarodziej (jeden z pięciu Istari) razem z przynajmniej czterema innymi: Curumo (Saruman), Aiwendil (Radagast) oraz Alatar i Pallando (Błękitni Czarodzieje), aby służyć radą i pomocą tym, którzy sprzeciwiali się woli Saurona. Gandalf był posiadaczem ognistej Naryi (jednego z trzech Pierścieni Władzy, których Sauronowi nie udało się nigdy zdobyć). Ów pierścień czarodziej otrzymał w momencie swego przybycia do Śródziemia od Círdana Szkutnika, pana Szarej Przystani.

Gandalf używał w walce miecza Glamdringa. Miecza wykutego na wielką wojnę z orkami przez elfickich kowali. Specjalną właściwością Glamdringa była niebieska poświata ostrza gdy w pobliżu pojawiali się orkowie, lub inne plugawe istoty.

Postać Gandalfa była wzorowana na głównym bohaterze fińskiego eposu narodowego Kalewala, czarodzieju imieniem Väinämöinen

Postać Gandalfa była wzorowana na głównym bohaterze fińskiego eposu narodowego Kalewala, czarodzieju imieniem Väinämöinen.

Imię Gandalf podchodzi z Katalogu karłów, jednej z części skandynawskiego poematu Voluspa, który jest częścią Eddy starszej. Było to w poemacie imię jednego z krasnoludów. To imię nosił później jeden z norweskich królów i imię to w norweskiej mitologii posiada elficki król.